เรียบเรียงโดย นพ.วรศิลป์ ชีวอัครพันธุ์, นพ.ธนา ธุระเจน
編集:ウォーラシン・シーワアカラパン 医学士
タナ—・トゥラジェーン 医学士
ข้อเสื่อมเป็นโรคที่พบได้บ่อยและมีอุบัติการณ์เพิ่มขึ้นตามอายุขัย
変形性関節症は決して珍しくない病気で、年をとるにつれて発症する病気です。
ปัจจุบันถือว่าเป็นโรคที่มีความสำคัญโดยเฉพาะในประเทศไทยที่กำลังก้าวเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุอย่างเต็มรูปแบบ
現在、特に高齢化社会に突入するタイでは、重大な病気だと見なされます。
โรคข้อเสื่อมมีผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตอย่างเห็นได้ชัดเจน ทั้งทางด้านร่างกายและสภาพจิตใจ
変形性関節症は肉体的にも精神的にも生活の質に大きな影響を与えます。
สาเหตุของข้อเสื่อมมีทั้งส่วนที่ทราบสาเหตุ เช่น ข้อเสื่อมที่เกิดขึ้นภายหลังจากการได้รับอุบัติเหตุ ข้อเสื่อมที่พบร่วมกับโรคของการอักเสบหรือเยื่อหุ้มข้ออักเสบ และส่วนที่ไม่ทราบสาเหตุซึ่งพบในกลุ่มที่มีการใช้งานมากตามอายุที่เพิ่มขึ้น
変形性関節症の原因には、事故後の発症や炎症・関節包炎と共に発症などの明確な原因のわかるも変形性関節症もあれば、加齢に伴う関節を酷使するグループによく発症する明確な原因のわからない変形性関節症もあります。
ผลกระทบตามมาจากข้อเสื่อม ได้แก่ กล้ามเนื้อที่ไม่แข็งแรงทำให้มีอาการอ่อนแรง การอักเสบในข้อทำให้มีอาการปวด น้ำเลี้ยงข้อเสียสภาพตามธรรมชาติ และการทำลายกระดูกอ่อนอย่างต่อเนื่อง ทำให้มีอาการปวดเวลาเดินทั้งทางราบและการเดินขึ้นลงบันได รวมทั้งเกิดการผิดรูปของข้อเข่า
変形性関節症に伴う影響は、平坦歩行や階段の上り下りに感じる痛みおよび膝関節の変形につながる、例えば、筋力低下による衰弱、関節炎による痛み、関節潤滑油の性能劣化、継続的な軟骨破壊などが挙げられます。
การรักษาในปัจจุบัน ได้แก่ การรับประทานยา การทำกายภาพบำบัด การฉีดยาเสตียรอยด์ และการฉีดยาน้ำเลี้ยงข้อเทียม ซึ่งมีทั้งแบบฉีดหนึ่งเข็ม สามเข็ม หรือห้าเข็ม โดยฉีดสัปดาห์ละ 1 ครั้ง ซึ่งต้องฉีดทุกๆ 6 เดือน
現在の治療法の例として、薬物療法、理学療法、ステロイド注射、そして、人工関節液注射などがございます。人工関節液注射について、1回・3回・5回のタイプがある、週に一回注射で半年ごとに注射しなければならない。
หากการรักษาด้วยวิธีดังกล่าวไม่ได้ผล ผู้ป่วยจำเป็นต้องเข้ารับการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม ซึ่งมีทั้งแบบครึ่งข้อ (Unicompartmental Knee Arthroplasty: UKA) หรือแบบเต็มข้อ (Total Knee Arthroplasty: TKA) ขึ้นกับการวินิจฉัยและดุลพินิจของแพทย์ ซึ่งให้ผลการรักษาที่ดีและถือเป็นมาตรฐานการรักษาในปัจจุบัน
もし効果がなければ、患者は人工膝関節置換術をする必要があり、医師の診断と判断によって、人工膝関節単顆置換術(Unicompartmental Knee Arthroplasty: UKA)、もしくは人工膝関節全置換術(Total Knee Arthroplasty: TKA)のどちらかになります。この治療法は良好な治療結果が得られ、現在の標準治療と考えられています。
อย่างไรก็ตาม ความคาดหวังของผู้ป่วยโรคข้อเสื่อมมีการเปลี่ยนแปลงไปเนื่องจากประชากรในปัจจุบันมีอายุยืนยาวขึ้น มีความต้องการออกกำลังกายมากขึ้น ความต้องการรับประทานยาแก้อักเสบน้อยลง ไม่ต้องการฉีดยาเข้าข้อบ่อยครั้ง ต้องการยาที่ออกฤทธิ์ได้นานมากกว่า 6 เดือน และที่สำคัญคือ ต้องการผ่าตัดในกรณีที่จำเป็นและถึงเวลาอันเหมาะสมเท่านั้น
しかし、現在の人がより長生きするにつれて、変形性関節症患者の期待や要望に変化が見られます。例えば、たくさん運動をしたい、抗生物質の薬をあまり飲みたくない、頻繁に関節に注射したくない、6ヶ月以上の長時間作用型薬が欲しい、そして、大事なのは、適切な時期に必要な場合にのみ手術をしたいという要望です。
ในโลกปัจจุบันเป็นโลกของการรักษาด้วยเทคโนโลยีชีวภาพชั้นสูง (Advanced biotechnology)
現代は、最先端のバイオテクノロジー(Advanced biotechnology)治療の世界です。
การแพทย์มาตรฐานในปัจจุบัน (Conventional medicine) มีแนวโน้มที่จะเปลี่ยนไปเป็นการรักษาสภาพเดิมของร่างกายให้ดีที่สุดและนานที่สุดด้วยการหายตามธรรมชาติ (Regenerative medicine)
現在の従来の医学(Conventional medicine)はできる限り身体本来の状態を最良かつ長く維持する自然治癒、いわゆる再生医療(Regenerative medicine)に移行する傾向にあります。
การรักษาข้อเสื่อมโดยวิธีธรรมชาติที่ปลอดภัย ได้ผลดี มีประสิทธิภาพ จึงถูกพัฒนาขี้นตามลำดับตั้งแต่ พ.ศ. 2556 เป็นต้นมาในประเทศไทย เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ของประสิทธิภาพการรักษาด้วยเซลล์ต้นกำเนิด เกล็ดเลือดเข้มข้นและการกระตุ้นตามธรรมชาติที่เหมาะสม
幹細胞・高濃度血小板や最適な自然の刺激法などによる療法の有効性と関連性を研究するために、タイでは2013年から安全で効果的に自然な方法による変形性関節症の治療法が順次開発されてきました。
ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2553 การใช้เกล็ดเลือดเข้มข้นเพื่อใช้ในการรักษาโรคข้อเสื่อมได้รับการยอมรับจากองค์การอาหารและยา (FDA) ของประเทศสหรัฐอเมริกา
2010 年以来、変形性関節症の治療における高濃度血小板の使用が米国食品医薬品局 (FDA) によって承認されています。
อย่างไรก็ตาม ข้อบ่งชี้ของการรักษาด้วยวิธีนี้ มักใช้ในการรักษาข้อเสื่อมระยะต้นซึ่งมักพบในนักกีฬาและผู้ที่มีอายุน้อยกว่า 55 ปี มีการฉีด 2-4 ครั้ง โดยฉีดทุก 4-6 เดือน
ただし、この治療の適応症は、運動選手や 55 歳未満の人によく見られる初期の変形性関節症の治療によく使用され、4 ~ 6 か月ごとに 2 ~ 4 回の注射が行われます。
หากเป็นข้อเสื่อมระยะกลางและระยะปลาย ผู้ป่วยมักจะได้รับคำแนะนำให้เข้ารับการผ่าตัดข้อเทียมแบบครึ่งข้อ (UKA) หรือแบบเต็มข้อ (TKA)
一方、中期・後期の変形性関節の場合、患者は通常、人工膝関節単顆置換術(UKA)、もしくは人工膝関節全置換術(TKA)を受けることを勧められます。
สำหรับปัญหาในประเทศไทย คือ ผู้ป่วยส่วนใหญ่มีลักษณะที่เป็นผู้ป่วยที่อายุมาก ผู้ป่วยมักมาพบแพทย์เมื่อมีข้อเสื่อมในระยะกลางถึงปลาย จึงส่งผลให้มีอัตราการผ่าตัดที่เพิ่มสูงขึ้นในผู้ป่วยกลุ่มดังกล่าว
これに関して、タイでの問題は、ほとんどの患者が年配患者で変形性関節症の中期から後期になってから来院することが多いです。その結果、これらの患者の手術率が増加しています。
การวิจัยและพัฒนามาอย่างต่อเนื่องตั้งแต่ปี พ.ศ. 2557 จนถึงปัจจุบัน ทำให้ทีมแพทย์สามารถใช้เกล็ดเลือดเข้มข้นชนิดปั่นสามครั้ง (Plasma Rich in Growth Factors) ซึ่งมีจำนวนเกล็ดเลือดที่เข้มข้นมากขึ้น มีปัจจัยที่เพิ่มประสิทธิภาพในการรักษาโรคข้อเสื่อมได้ในทุกระยะ และใช้ได้ในคนที่อายุมากขึ้น โดยที่ยังไม่มีความจำเป็นที่จะต้องได้รับการผ่าตัด
2014年から継続的な研究開発により、医療チームはより高濃度の血小板を含む3回遠心分離の多増殖因子濃縮血漿 (Plasma Rich in Growth Factors: PRGF) を使用できるようになります。結果としては、のあらゆる段階の変形性関節症状の治療効率の向上の要因を増加させ、手術を受ける必要なくより年配の患者に適応できます。
พลาสมาเข้มข้นที่อุดมไปด้วยสารกระตุ้นการเจริญเติบโต (Plasma Rich in Growth Factors) คือ พลาสมาเข้มข้นที่อุดมไปด้วยเกล็ดเลือดและสารกระตุ้นการเจริญเติบโต (Growth Factor) ซึ่งเตรียมขึ้นจากเลือดของผู้ป่วยเอง นำไปผ่านกระบวนการปั่นแบบปลอดเชื้อด้วยอุปกรณ์ที่มีมาตรฐานจำนวน 3 ครั้ง (PRGF-triple spin technique) เพื่อให้ได้พลาสมาซึ่งมีองค์ประกอบสำคัญ 3 ประการ1
多増殖因子濃縮血漿(Plasma Rich in Growth Factors: PRGF) とは血小板と増殖因子(Growth Factor) が多く含まれる濃縮血漿のことで、3つの重要な要素を含む血漿を得るため、患者の自己血を3回無菌遠心分離 (PRGF-triple spin technique) したものです。
คือ
3つの重要な要素とは、
1.) เกล็ดเลือด ซึ่งเป็นองค์ประกอบหลักของการให้สารกระตุ้นการเจริญเติบโต (Growth Factors) โดยความเข้มข้นของเกล็ดเลือดในการรักษาควรมีความเข้มข้นมากกว่าปกติ 5 เท่า
1) 血小板 :増殖因子の主要成分で、治療に使われる血小板の濃度は通常の 5 倍であるべきです。
2.) เม็ดเลือดขาวชนิด Monocyte ที่ช่วยลดการอักเสบตามธรรมชาติ ซึ่งในการวิจัยพบว่ามีสารกระตุ้นการเจริญเติบโต (Growth factors) ในเม็ดเลือดขาวชนิดดังกล่าว
2)単球白血球 : 炎症を自然に抑えることができ、研究によると、これらの白血球には増殖因子が含まれることが分かった。
3.) โปรตีนในเลือด ทำหน้าที่เป็นที่อยู่ของสารที่กระตุ้นการเจริญเติบโต (Growth factors) ทำให้เกล็ดเลือดเข้มข้นอยู่ในข้อและออกฤทธิ์ได้นานขึ้น มีส่วนช่วยในการซ่อมแซมและผลิตน้ำเลี้ยงข้อตามธรรมชาติ
3)血液中のタンパク質 : 血液中のタンパク質は増殖因子を集中させ、濃縮血小板がより長く関節に集中して作用し、潤滑油の生成や回復にも貢献します。
โดยการฉีด 1-2 ครั้ง ภายใน 6-12 เดือน ซึ่งจะทำให้การรักษาได้ผลดีเป็นระยะเวลา 9-12 เดือน
なお、6 ~12ヶ月内に1~2回注射することで、9 ~12ヶ月間治療効果が持続します。
มีงานวิจัยและหลักฐานเชิงประจักษ์รองรับถึงความปลอดภัยในการใช้รักษาโรคข้อเข่าเสื่อม2 ให้ผลการรักษาที่ใกล้เคียงกับการฉีดสเตียรอยด์ใน 2 เดือนแรก และดีกว่าสเตียรอยด์ที่ระยะเวลา 2-12 เดือน3 รวมถึงสามารถช่วยชะลอการผ่าตัดข้อเทียมได้ 76 - 87.5% (ขึ้นกับระยะความรุนแรงของโรค) ที่ระยะเวลา 2 ปี4 และ 70-80% ที่ระยะเวลา 3 ปี 5
変形性膝関節症治療としての安全性に関しては、研究結果および実証的証拠等により、最初の 2 ヶ月間はステロイド注射と同様の治療結果が得られ、2 ~ 12月間はステロイドよりも優れた治療結果が得られます。また、(疾患の重症度に応じて) 人工関節手術する時期を 2年間において76 ~ 87.5% 、3年間において70 ~ 80% 遅らせる効果が得られます。
ซึ่งผลการวิจัยดังกล่าวได้รับการตีพิมพ์ลงในวารสารนานาชาติ จำนวน 4 ฉบับ ในช่วง พ.ศ. 2561- 2565 ได้รับอนุสิทธิบัตรจำนวน 3 ฉบับ ในปี พ.ศ. 2562 และรางวัลนวัตกรรมจากสมาคมข้อเข่าข้อสะโพกแห่งประเทศไทย (Innovation award, the Thai Hip & Knee Society) ใน พ.ศ. 2564 และรางวัลนักวิจัยผู้ทรงคุณวุฒิยอดเยี่ยม โรงพยาบาลตำรวจ
前述の研究結果は、2018年から2022年にかけて4つの国際雑誌に掲載され、2019年に3つの小特許を取得し、2021年にタイの膝関節・腰関節協会からイノベーション賞 (Innovation award, the Thai Hip & Knee Society) を受賞し、警察病院から優秀研究者賞を受賞しました。
ได้มีการเผยแพร่ความรู้มากกว่า 20 จังหวัดทั่วประเทศไทย ปัจจุบันมีผู้ป่วยได้รับการรักษามากกว่า 2,500 ราย
また、タイ全国の 20県以上に情報共有し、現在では2,500人以上の患者が治療を受けています。
Plasma Rich in Growth Factors 多増殖因子濃縮血漿 |
Platelet-Rich Plasma 多血小板血漿 |
|
ความถี่ในการรักษา
治療の頻度 |
1-2 ครั้ง ในระยะเวลา 6-12 เดือน
6 ~12ヶ月間に1~2回 |
สัปดาห์ละ 1 ครั้ง ติดต่อกัน 3 - 5 ครั้ง ในระยะเวลา 4-6 เดือน
4〜6ヶ月間の間に、週に1回、 連続して3〜5回 |
ความเสื่อมของข้อเข่าที่รับการรักษาได้
治療可能な変形性膝関節症 |
ข้อเข่าเสื่อมทุกระยะ*
あらゆる段階の変形性膝関節症* |
ข้อเข่าเสื่อมระยะเริ่มต้นเท่านั้น
初期の変形性膝関節症のみ |
องค์ประกอบ
成分 |
เกล็ดเลือด เม็ดเลือดขาว โปรตีน
血小板、白血球、タンパク質 |
เกล็ดเลือด
血小板 |